Schaatsen op natuurijsPosted by Wichert van Engelen Mon, March 06, 2017 18:43Vanochtend moesten we alweer afscheid nemen van het ijs. En
wat een ijs!
De wind waait om de oren, de sneeuw stuift op. Prachtige
sneeuwduinen, wervelsneeuw over het ijs, zon in het gezicht, glitterende ijsblokken,
sneeuwmozaieken en prachtig glad ijs.
De week dooi heeft het ijs meer dan goed gedaan. Vanaf eergisteren ligt er een stevig pakjes sneeuw op het ijs. Waar dat gisteren nog een dikke laag losliggende sneeuw was, is dat ondertussen goed ingeklonken: lastiger om doorheen te rijden, maar zeer fotogeniek.
De Zweden hebben mazzel met het ijs. Wat het weer ook is,
als er een keertje niet geschaatst kan worden, duurt dat nooit langer dan een
paar dagen. De banen worden eigenlijk alleen gesloten als doorschaatsen het ijs
zou vernielen. Zoals schaatsen door een laag dubbel-is. Als de ijsschotsen
daarna aanvriezen, valt er bijna niet meer overheen te schaatsen.
Na een dooiperiode is het ijs juist mooier. Zelfs als er een
laag sneeuw op ligt. De sneeuw dempt de temperatuurwisselingen voor het ijs. Als
de sneeuw vlak na de dooi valt, duurt het wel wat langer voordat de
veegmachines de baan op kunnen (het over-is groeit niet snel aan met de
beschermlaag van sneeuw), maar het ijs eronder is perfect.
De scheuren die ouder ijs altijd heeft, zijn door de
dooiwaterlaag en de gedempte temperaturen allemaal verdwenen. Schaatsen in de
vierde maand van het seizoen, en geen scheuren!
Gisteren schaatsten we door de sneeuw heen. Spiegelglad ijs
eronder, dus het hindert niet dat je niet ziet waar je schaatst. Vandaag aan we
daarom nog een keer over de gele baan. Hele stukken waren schoongeblazen. Op sommige
stukken bleek de sneeuwrand van het sneeuwschuiven voldoende om meters breed
naast de baan het ijs brandschoon te maken.
Een enkele keer bleken de bandensporen van een quad of
sneeuwscooter zoveel lucht te bevatten dat een schaats er goed in wegzakte.
Bij de kruising van de gele en groene baan wachtte ons een
verrassing: de groene baan was geveegd. Op naar het zuiden, op naar Storsund. Windje
mee: vliegen over het ijs.
Een gewaarwoording: kilometers over donker, knetterhard ijs,
windje in de rug. Alleen letten op je techniek, brede en eindeloos lange slagen.
Een grande finale van onze 5 daagse schaatstrip (het verhaal van de tegen-de-wind-terugweg
bespaar ik u ;-)
Schaatsen op natuurijsPosted by Wichert van Engelen Sat, March 04, 2017 22:57Gisteravond laat werden we gebeld door Christian (de
Runn-fotograaf). Hij reageerde op ons sms-je dat meedoen aan zijn
zaterdagochtendtoer ons geen goed idee leek, gezien de slechte staat van het
ijs: “Natuurlijk doen jullie mee!”
Hij had een oplossing: vandaag (zaterdag)
hield de gemeenschap Vika een speciale ijsdag. De baan was goed geveegd.
Kortom: de toer werd verplaatst naar Vika en we werden ‘s ochtends vroeg voor de
deur van het hostel opgehaald.
Een goed plan. Vol verwachting reden we door een stevige
sneeuwbui naar Vika: hadden de sneeuwvegers vanochtend nog de baan bijgewerkt?
Vika is een schilderachtig gehucht ten Oosten van Falun, aan
de andere kant van het meer Runn. Een grote witte kerk, een winkel annex café,
een paar woningen en een aantal jaloersmakende (vakantie-) woningen aan het
meer. Een kleine, maar zeer actieve gemeenschap met een eigen website (www.vika.se) en een goede veegploeg.
De sneeuw valt bij aankomst met zulke hoeveelheden naar
beneden, dat er bijna niet tegenop te vegen is. Gelukkig is het ijs goed, dus er
valt lekker te schaatsen.
Halverwege de cirkelvormige baan begint de aftakking naar
Vika Strand. Een mooie track, maar wel besneeuwd. 5 tot 10 cm. Het ijs eronder is
totaal niet te zien.
We gaan ervoor en schaatsen door de hevig vallende sneeuw
naar Vika Strand. Weinig scheuren in het ijs, maar wel overal dubbel-is met luchtbellen.
Als je er echt in trapt, blijft je schaats goed steken.
De heenweg gaat moeizaam: we rijden voorzichtig en turen
steeds naar het ijs. Maar hoe goed we ook turen, de luchtbellen zijn niet te
zien. Een enkele buiteling zit er dan ook wel in.
Op het keerpunt van Vika Strand besluiten we het anders aan
te pakken. We kijken niet meer naar het ijs. Het heeft toch geen zin.
Het ijs voelen is het credo. Blind schaatsen. Lekker tempo,
glijden, gewicht verplaatsen, het ijs voelen en waar nodig bijsturen.
We maken grapjes over de Force, over Zen, over het gesprek
met het ijs. Maar we rijden wél soepel het hele stuk terug. Heerlijk. Wat kan
schaatsen toch een geweldige sport zijn.
En eigenlijk laat de hele dag vandaag zich samenvatten met
het begrip Zen. Het is de hele dag blijven sneeuwen. Soms een beetje mot, maar
meestal met bakken tegelijk. Zowel op Vika als op Runn konden de veegploegen
het niet aan. Ook al tonen de vegers trots hun quads waarmee ze met 70 km per
uur sneeuw kunnen vegen, de baan blijft ondersneeuwen.
‘s Middags gaan we nog even naar de gele baan op Runn. Die
is de hele dag niet geveegd vanwege het dunne over-is. We rijden letterlijk dóór
de sneeuw. Overal is het stralend wit. We rijden over ijs dat we kennen, maar
waar na de sneeuwval nog niemand heeft gereden. Binnen de baan, buiten de baan.
We maken diepe sporen. We voelen het ijs.
We genieten.
Schaatsen op natuurijsPosted by Wichert van Engelen Fri, March 03, 2017 19:28De vlucht naar Zweden was weinig spannend. Beetje lezen,
praten met de andere schaatsers in het vliegtuig en af en toe naar buiten
kijken: een prachtig rondregenboog-effect van de weerkaatsing van het vliegtuig
zelf.
Vlak boven Stockholm werd het wat minder: er ligt helemaal
geen sneeuw. Is het wel winter genoeg? Sneeuw is weliswaar slecht voor het ijs,
maar het maakt het buitenzijn wel een stuk mooier.
We zijn vlot in the hotel, kleden ons snel om en staan
direct daarna op het ijs. Maar dat wordt eigenlijk niks. Water op het ijs is
niet zo’n probleem. Maar er vormt zich een laagje ijs op het water. Niet alleen
blijft je ijzer er achter steken en krijg je echt natte voeten (het water komt
tot ruim boven onze tenen), door er doorheen te schaatsen vernietig je de
ijsvloer voor allen na ons.
We stoppen er snel mee, en lopen op onze langlauf-schoenen
naar het centrale koffiepunt. Lekker in het zonnetje op het terras zitten is ook
geen slechte besteding van de middag.
We spreken veel Nederlandse schaatsers: sommigen zijn er al
enkele dagen en vanaf dinsdag kan er niet meer geschaatst worden door de dooi.
Iedereen snakt naar schaatsbaar ijs. We hopen allemaal op stevige nachtvorst,
zodat het laagje water tussen de twee ijslagen vastvriest. Ik schat dat -5
gedurende de nacht voldoende moet zijn.
Als we teruglopen naar het hostel, voelt het al een stuk
kouder aan. De sneeuw begint weer te knerspen, de nattigheid neemt af. We denken
dat het ondertussen weer (licht) vriest. Als we om vijf uur bij het hostel
binnen op de thermometer kijken, wijst die een onthutsende 5.4 graden aan. Dat
zal wel een andere temperatuur dan op het ijs zijn, maar of het vannacht koud
genoeg wordt?
We ontbijten rustig, maar het begint te tintelen als één van
de gasten meldt dat zijn vrouw en dochter al een uur weg zijn (om te schaatsen)
en nog niet terug zijn gekomen. Dat klinkt alsof er geschaatst kan worden.
We pakken snel onze spullen en vertrekken naar het ijs.
Onderweg zien we her en der schaatsers. Het lijkt erop dat ze soepel over het
ijs gaan. Maar net als we willen
onderbinden, stapt een oudere Zweed van het ijs: het is niks. Teveel over-Is.
Hij komt wel een andere keer terug.
Hmm, wie moeten we geloven? We gaan het uitproberen. Al snel
blijkt dat het vooral luchtig ijs is waarmee we problemen hebben: dubbel-is,
niet met water ertussen, maar lucht. Dat houdt geen enkele lag ijs: je trapt er
doorheen en loopt een gerede kans om te vallen. Daar waar er nog water tussen
de ijslagen in zit, is het ijs meestal dik genoeg.
Wel moeten we op enkele stukken buiten de baan gaan
schaatsen, omdat daar het dubbel-is minder breekbaar is dan op de baan. Als we
de baan zelf stuk rijden is dat niet alleen vervelend voor iedereen die na ons
komt, maar we hebben er morgen ook last van.
Vooral de gele baan is prachtig ijs. Helaas op grote stukken
nog een beetje dun (zodat we er naast schaatsen), maar als het vannacht een
beetje vriest, kunnen we daar morgen goed overheen.
De hele dag valt er een beetje sneeuw. Prachtig om doorheen
te schaatsen, en de hele omgeving wordt sprookjesachtig. Dat is helemaal zo als
we een donkere gedaante over het ijs zien lopen. Een vos, een hond, een wolf? We
treffen even later de afdrukken aan. Maar we weten het eigenlijk nog steeds
niet. Een foto die we naar onze thuisbasis app-en, zal vanavond uitsluitsel
moeten bieden.
Ondertussen maken we niet veel later zelf een mooie afdruk.
Met veel kunst- en vliegwerk blijft Niels net aan op de been nadat zijn schaats
in het ijs was blijven steken.
We stappen niet te laat van het ijs: moe van de
evenwichtskunsten, tevreden met het heerlijke schaatsen.
ReisverslagenPosted by Wichert van Engelen Thu, March 02, 2017 09:48Het duurt nog drie kwartier voordat de eerste tram 16 langs
komt. Maar ik sta al te wachten op de bus naar Schiphol.
Hoe enthousiast ik ook ben over het schaatsen in Zweden, dat
vroege opstaan bevalt toch minder.
In Amsterdam zijn de scholen alweer begonnen, maar het
zuiden van het land heeft nog vakantie. En hoewel het al de laatste donderdag
van de voorjaarsvakantie is, gaan er toch nog heel wat mensen met het vliegtuig
op uit. Gelukkig loopt het allemaal goed door op Schiphol, dus er is nog tijd
voor een kop koffie voor vertrek.
In maart gaan schaatsen in Dalarna is heerlijk: minder koud
(want het kan echt heel koud worden in Zweden), langer licht (bijna twee keer
zoveel dag als begin januari), en vooral: de rust dat er geen kans meer is op
natuurijs in Nederland.
In het vliegtuig elf skeeleraars uit Alphen ad Rijn die er
ook zo over dachten: vroege vlucht naar Stockholm, voor hen een stel huurauto’s
en naar het ‘Nederlandse’ hostel SchaatseninZweden.nl. Vanmiddag nog staan we allemaal
op het ijs!
Maar schaatsen in maart veroorzaakt ook wel een beeje
onrust. Die voel ik nu, hoog boven de wolken, ergens boven Denemarken wel: hoe
zal het ijs zijn.
Het weer is Zweden, en zeker in Falun, is betrouwbaarder en
evenwichtiger dan in Nederland. Maar dat wil niet zeggen dat het altijd exact
hetzelfde is. Zeker in januari en in maart is er regelmatig sprake van korte
dooi, soms een beetje regen, en regelmatig sneeuw. Allemaal zaken waar je je
geen zorgen over hoeft te maken: het ijs is dik genoeg, de vegers trekken er
elke dag op uit.
Maar hoe ziet het ijs er vanmiddag uit? En morgenochtend? En
de rest van het weekeinde?
Dan run je een website over het schaatsen in Zweden, check
je regelmatig weeronline en de webcams. En krijg je bijna dagelijks updates van
je vrienden in Zweden: in het vliegtuig blijft de vraag toch in je achterhoofd
rondzingen.
Water op het ijs is niet erg: de baan wordt juist lekker
glad.
Breuken in het ijs zitten er dit jaar niet in: het is niet
zo heel erg koud geweest, dus de lengtescheuren zijn uitgebleven.
Buiten de banen schaatsen? Alleen als het de afgelopen dagen
echt stevig heeft geregend, en nu weer goed vriest in de nacht (dat van die
vorst gaat wel lukken, maar heeft de regen alle sneeuw weggesmolten?).
Door de sneeuw heen schaatsen? Als het echt stevig sneeuwt,
gaan de mannen van Runn-Is voortvarend te werk, maar er is zo veel baan te
vegen, dat de eerste dag na sneeuwval nog niet alle banen sneeuwvrij zijn.
En je wilt er niet aan denken, maar er is altijd een geringe
kans op het schaats-horror-scenario: over-is of vastgevroren sneeuwijs. Over-is
als het water op de baan wel bevroren is, maar het bovenste laagje ijs te dun
is om je te houden. Als je met je schaats door het over-is zakt, wordt je echt
over je schaatsen heen gelanceerd. Sneeuwijs zet zelfs Zweedse schaatsen klem:
het resultaat van te snelle afwisseling van (natte) sneeuw en vorst.
Gelukkig is die kans gering, en kreeg ik ter geruststelling
gisteren een foto op Facebook toegestuurd met de stand van het ijs: nat, maar
glanzend glad.
We naderen Stockholm. Overstappen op de intercity, klein
stukje met de bus, koffers in het hostel zetten en over een paar uur staan we
op het ijs. Het zal me benieuwen.
NB: de foto’s van het ijs zijn van een vorig seizoen.
ReisverslagenPosted by Wichert van Engelen Mon, January 23, 2017 16:06‘s Lands wijs, ’s lands eer. Geen betere plek om een land en de bevolking te leren
kennen dan in een lokale supermarkt. Daar leer je veel van de
plaatselijke gewoontes.
Tijdens
mijn recente schaatstrip liep ik dan ook ’s avonds vanaf het hostel aan de Vandrarvägen (de wandelweg) naar de supermarkt een kwartiertje verderop. Lekker koud, een vers pak sneeuw overal.
De Zweden zijn gewend aan
buiten wonen. Ook in een stadje als Falun, zijn de meeste tuinhekken gemaakt van
dunne boomstammetjes. Vernuftig schuin gezet perken ze het erf af.
De frisse buitenlucht laat mijn adem als een wolk over de foto glijden.
Direct bij binnenkomst van de supermarkt valt
natuurlijk het meest voor de hand liggende aan Zweden op: Knäckebröd.
In (hele) grote verpakkingen en helemaal
droog, zodat je het maandenlang goed kunt houden. Handig als je in een
buitenplaats ingesneeuwd raakt. Het overkomt de gemiddelde Zweed eigenlijk
nooit meer, maar het knäckebröd is gebleven.
Dat het in grote verpakkingen
moet, blijkt ook wel uit de ‘Goudse’ kaas.
Nu zijn de blokken kaas in
Nederland ook stevig, maar hier is elke pretentie dat de kaas ooit onderdeel
geweest is van een ronde - op een plank te drogen liggende – kaas, voorgoed
weggelaten. Dit zijn echt hompen kaas.
Zoetekauwen zijn de Zweden ook
wel. Bij de koffie komt er vaak een koekje of gebakje op tafel. En als de Zweed
die zelf gaat bakken (ingesneeuwd!), dan ook maar gelijk in het groot. De
margarine om de traditionele kaneelbolussen mee te bakken, gaat dan ook in
stevige porties tegelijk.
(De boter en de margarine voor op
tafel gaan trouwens ook in 500 grams verpakkingen. Twee maal zo groot als in
Nederland).
En niet alleen voor zichzelf
denken de Zweden groot. De winters zijn lang, en ook de koolmezen raken
gedurende langere periodes ingesneeuwd. Je zorgt daarom als Zweed dan ook dat
je een paar vetbollen in huis hebt. En het vogelvoer voor de koolmezen koop je
gelijk maar in een grote zak: 20 kilo tegelijk (gewoon in de supermarkt).
Maar dan komen we bij een gewoonte
die normaal gesproken als rariteit bij Nederlanders wordt genoemd: het prakken
van je eten. Nederlanders zijn berucht om hun stamppotten: alles bij elkaar en
volledig fijngestampt.
De Zweden doen het iets subtieler,
maar de combinaties zijn vervolgens des te vreemder. Kaas kun je fijnmalen tot
het een pasta is (bijvoorbeeld zoals onze smeerkazen). De Zweden hebben
dergelijke smeerkazen in handige tubes gestopt. Dan kun je zonder enig bestek
vies te maken, je knäckebröd beleggen met kaas.
En dat je vervolgens kleine
kaviaarbolletjes tot smeer-kaviaar kunt verwerken is nog enigzins te begrijpen.
Maar ham/kaas smeersel; blauwschimmelkaas-smeersel; groene paprika-smeersel? Of
kreeft-smeersel? De Zweden zijn er dol op: schappen vol.
Misschien is het niet helemaal
eerlijk; ik ben zelf een zoetekauw. Gelukkig zijn de Zweden ook dol op
zoetigheid. Hun chocolade-koekjes zijn niet een beetje populair; ze zijn niet
aan te slepen.
De licht-alcoholische cider staat
in Zweden opvallend vaker in het schap. En de variant met aardbei, en vooral
de variant met peer is niet te versmaden.
Maar de lekkerste Zweedse
specialiteit is bosbessensap. Alleen al de schrijfwijze van de naam is zo
prachtig Zweeds: blåbärssoppa.
Een smoothie van alleen
blauwe bosbessen. Iets dikkig gemaakt door wat toegevoegd zetmeel. Helemaal
lekker als ie verwarmd is. Zeker als de blåbärssoppa als zopie (van de
koek-en-) op het ijs wordt verkocht: Ik kan haast niet wachten tot mijn
volgende schaatsreis.
ReisverslagenPosted by Wichert van Engelen Mon, January 16, 2017 19:35De vlucht terug naar Amsterdam heb ik in de avond gepland. Zelfs als ik
flink speling neem voor de treinreis naar Arlanda, het vliegveld van Stockholm,
hou ik´s ochtend een aantal uur over om nog wat te schaatsen.
Het weer ontwikkeld zich omgekeerd aan gisteren: bij het opstaan
bewolkt met sneeuw in de lucht, maar na een uurtje trekt het open en wordt het
stralend. Met een temperatuur iets onder nul is het uitgelezen weer. De
drijvers van de pieren van de jachthaven staan te glimmen in de zon.
Op weg naar het ijs bedenkt ik me dat ik Zweden onrecht aandoe door te
zeggen dat ze er alleen maar dennenbos hebben. Grif toe, ze hebben wel erg veel
dennenbomen, maar berken zie je ook overal. Met wat rijp erop zijn dat mooie,
welhaast fijnbesnaarde, bomen.
Vanochtend
vroeg is Runn-Is begonnen met het borstelen van het ijs.
Dat is echt een verbetering. Je ziet de scheuren beter, waardoor je beter in je slag kunt komen.
Het lijkt mij een koud werkje, waarbij je gewend moet zijn aan sneeuw,
sneeuw en nog meer sneeuw op alle mogelijke plekken van je apparaten.
Even later zie ik drie vrijwilligers met verschillend uitgevoerde
borstelmachines over het ijs gaan. Op die manier hebben ze de 5.5 km baan snel
weer helemaal schoon.
Er is ondertussen ook een zijtakje gemaakt naar een woonwijk van Falun.
Iets minder breed, maar een verlenging van de baan met bijna een kilometer.
Aan het einde van de ochtend maak ik (opnieuw) kennis met een van de
voordelen voor hen die in Zweden wonen en werken: de flexibele werktijden en
dan vooral de extended lunch. Het kan niet bij ieders werk, maar Christian (de
fotograaf) lukt het regelmatig om een lunchpauze van anderhalf uur te nemen en
dan te gaan schaatsen.
Vandaag pikt Christian me op bij het ijs en rijden we naar Vika om het
ijs daar uit te proberen. Onderweg stapt Anna in; musicus en zangeres van de
snel beroemder wordende Zweedse band
Good Harvest (met vorige week nog een
optreden in Groningen), maar met dit mooie weer altijd in voor een stukje
schaatsen.
Ook de weg naar Vika (20 km ZO van Falun) kenmerkt zich door dennen en
wat berken.
Vika zelf is
een klein kerkdorp met in het midden, op een heuvel, een grote kerk met een
losstaande toren.
Vika is niet
een arm dorp. Er staan luxe huizen langs het water. Zo´n rood huis vlaak onder
de kerk met een eigen steiger en aansluitingsbaantje: ziet er bepaald niet
slecht uit.
Naast de
rijke huizen in het dorpje, zijn er een paar clusters van recreatie- / weekend
huisjes langs het water. In het midden van de geveegde baan is een grote
picknickplaats op een eilandje (ook weer met aansluitingsbaantje). Een gewilde
lunchplek ook in de zomer.
De
opstapplek ligt midden in het dorp, idyllisch bij een klein stroompje (nu
stilstaand, met een betrouwbare laag ijs). Ook hier is het rustig. Ik tel vijf auto´s, en op het ijs zie je een
enkeling schaatsen. Ook twee andere vrienden van Christian zijn komen lunchschaatsen, zodat we een groepje van 5 hebben.
Foto: Christian Andersson
De baan is
van goede kwaliteit. Zeer weinig scheuren. Alleen een stuk van 300 meter
vastgevroren sneeuwijs. Een dagje dooi zou dit ijs helemaal geweldig maken.
De route
bestaat uit een kleine ring en een grotere ring van ruim 3 km. Halverwege de
grote ring is een enkele baan naar het einde van het langwerpige meer geveegd.
Van de veger die bezig is aan deze baan horen we dat het ijs op dit 7 km lange
stuk niet erg goed is. Ook hier veel
vastgevroren sneeuw. De ijsmeesters proberen het ijs te schaven, maar
het zal nog wel enkele dagen (of een dagje dooi) duren voordat ook deze baan
goed berijdbaar is. (lichtblauw is het slechte stuk)
Tijdens het
tweede rondje tref ik opnieuw zo´n Zweeds cultuuritem. In Zweden duurt de
winter lang. Maandenlang ligt er sneeuw en ijs. Het verklaart vele verschillen
met Nederland. Van de treinen die ook van 50 cm sneeuw geen last lijken te
hebben tot de autombilisten die niet snel scharen op een gladde weg. Van de hond
uitlaten al schaatsend op het ijs tot schaatstraining op een ijsbaan in de stad
in plaats van rijden op natuurijs.
Maar ook
onderstaand tafereel: langlaufen (so wie so de belangrijkste sport in Zweden)
met een slee achter je aan. Klinkt niet zo heel raar. Maar de baby die ik in de
slee zag liggen slapen, deed me toch wel
opkijken.
De
lunchpauze was voor mij veelte snel voorbij, dus liet ik me afzetten bij de Hälsinggårdenbrygen. Nog een laatste rondje over Runn.
Onderweg kom
ik een schaatser tegen met een drone onder zijn armen. Ik schiet hem aan
waarbij blijkt dat ik me in het frans zal moeten redden (hmm, niet mijn sterkste kant). Met heel veel
gebarentaal en een mengsel van engels en frans weet ik over te brengen dat ik
graag een kopie van de gemaakte luchtopnames van Runn zou willen hebben. Dat is
geen probleem. Mijn opdruk op mijn schaatsjackie (´NatuurijsZweden´ natuurlijk)
wordt met een mobieltje gefotografeerd. Dat scheelt een zoektocht naar pen en
papier om het mailadres op te schrijven.
Het laatste
rondje over het heerlijke ijs met stralende zon betekent helaas het einde van
deze schaatstrip.
Maar niet
het einde van deze serie blogs. Onregelmatig zullen nog blogs verschijnen over
het schaatsen in Zweden.
Tot de
volgende blog!
ReisverslagenPosted by Wichert van Engelen Sun, January 15, 2017 21:39Vandaag wat later op. Mijn Zweedse schaatsmaten willen een
beetje uitslapen en ik vind dat helemaal niet erg ;-)
Het is stralend weer als ik opsta, maar een uurtje later
dwarrelt er sneeuw naar beneden.
De boom voor het raam ziet er opeens heel anders uit.
Gezien de kou gisteren en de -13 ´s ochtends om 9 uur, pak
ik het vandaag nog steviger aan: vier lagen op de banen, 7 lagen op mijn lijf.
Gelukkig blijkt in de loop van de dag dat dit ruim voldoende is. Als mijn
schaatsmaten het later op de ag op een rijden zetten, is het zelfs flink warm.
Vandaag beginnen we op Edsken, zo´n 20 km naar het Oosten.
De weg er naartoe is typisch Zweeds: dennenbos, dennenbos en nog meer dennenbos
met langs de weg een hek om de rendieren te verhinderen over te steken. En dat
terwijl Thomas trots meldt dat zijn auto gloednieuw is en niet alleen verwarmde
stoelen (lekker!) en een verwarmd stuur heeft, maar ook automatische
rendier-detectie. Als de auto – die daarop getraind is – een rendier langs de
kant van de weg ziet, begint ie automatisch te remmen. Thomas geeft wel toe dat
het waarschijnlijk niet zal werken voor een wolf (die hij een paar jaar terug
op ditzelfde traject bijna onder zijn auto kreeg).
Bij Edsken is het centrale opstappunt het kampeerterrein. Zomers
een grote groene ligweide, nu een hotspot voor schaatsers. Ook hier loopt,
schaatst en langlauft iedereen door elkaar heen.
De schaatstocht blijkt na de eerste afslag een enkele weg te
zijn. De ijsvereniging (twee vrijwilligers die naast het meer wonen), hebben
een route over drie meren aangelegd. Tussendoor moet je telkens klunen.
Het ijs van Edsken heeft minder scheuren dan het ijs van
Runn. Waarschijnlijk omdat er tamelijk veel grijs ijs tussen zit. Wel zijn er
flink wat stukken met aangevroren sneeuw, en omdat het op weg hier naartoe
eventjes sneeuwde, zijn die niet zo goed te zien. Het lijkt bijna op het toeren
in Nederland: afgeragt ijs, tamelijk smalle baan en alsmaar rechtuit. Doordat
ik tijdens het rijden mijn aandacht verdeel over ijs en camera, zijn de
gevolgen tot twee keer toe merkbaar: recht voorover omdat de klapschaats blijft
steken in een aangevroren sneeuwprop. Ben ik blij dat ik stevige knie-pads heb:
geen centje pijn. Alleen de laatste klap komt wat hard aan op mijn hand: het
tikken gaat iets minder soepel vanavond ;-)
Als we terugkomen bij het startpunt, blijkt de ronde van 3
km van goed ijs. We rijden een paar rondjes. Al snel komt de kenmerkende Dala
Active Skaters stijl naar voren: schaatsen is geen toeren, schaatsen is racen.
Gelukkig heb ik mijn camera´s weggedaan, ben ik ondertussen wel gewend aan het
natuurijs en heb ik mijn snelle baanschaatsen aan. Toch vraag ik mij aan het
einde van de derde ronde (als ik de heren toch echt heb moeten lossen) waarom
er niet meer marathonschaatsers uit Zweden komen.
Als we afstappen zie ik waarvoor al die picknickplekken
langs het ijs zijn: worstjes grillen boven een kampvuur. De Zweden zijn er echt
gek op.
Na de rit op Edsken rijden we op de terugweg even langs
Vika. Daar is de gemeenschap vanaf afgelopen seizoen zeer actief geworden. De
baan wordt vaak en breed geveegd. Ook nu blijkt de sneeuw van vanochtend al
weggehaald te zijn.
Daarna rijden we even door om te gaan kijken bij de brug die
over de verbinding tussen Runn en Vika gaat. Er zijn plannen om de geveegde
banen op de beide meren met elkaar te verbinden. Maar dan moet je wel onder de
brug door kunnen schaatsen. Bij aankomst is direct zichtbaar dat schaatsen niet
snel zal lukken: nu al, in het begin van het seizoen, kruit het ijs stevig naar
boven. Dit zal altijd een zwak punt blijven. Maar er is een stukje land onder
de brug aanwezig, dus enkele planken volstaan om een mooie kluunplek te maken.
Thomas gaat het bespreken met de Runn-Is organisatie.
Als Thomas me afzet bij het hostel, valt me opnieuw op hoe
fraai het uitzicht eigenlijk is. Niet spectaculair (het hostel staat immer in
een buitenwijk), maar wel mooi rustig, prachtige sneeuwvelden en tussen de
huizen door zicht op het meer en de baan.
Ik besluit nog even een stukje op Runn te gaan doen, voordat
het donker wordt. Ook op de 500 meter die ik daarvoor moet lopen, is het uitzicht
langs de weg prachtig.
Op het ijs is het alweer flink afgekoeld, maar de rode
zonsondergang maakt het frisse rondje tot een waar genot. Een mooie afsluiting
van de zondag.
ReisverslagenPosted by Wichert van Engelen Sat, January 14, 2017 21:21Vanochtend naar de eerste speed-tour van Dala Active Skaters. Net als
de techniektraining en (rustige) tourtocht later op de dag, open voor iedereen.
(voor de speed-training verwacht men wel dat je redelijk snel kunt schaatsen en
het leuk vindt om – ook op natuurijs – echt op snelheid te trainen.
Dit jaar vraagt men zowel voor de speed-training als voor de rustige
toertocht aan niet-leden van D.A.S. om een winterlidmaatschap van € 10 af te
sluiten, waardoor je gelijk tijdens de tocht verzekerd bent.
Omdat ik meedeed aan de éérste speed-tour van het
seizoen, werd ik het eerste winterlid van Dala Active Skaters. Binnenkort krijg
ik een mooie lidmaatschapskaart thuis in de bus ;-)
De speed-tour wordt begeleid door Christian Andersson, de schaatser die
zoveel foto´s voor NatuurijsZweden aanlevert. Hij houdt wel van een vroege
start, dus ook vandaag moest ik vroeg mijn bed uit, snel ontbijten (gezellige
drukte in de ontbijtzaal, want een grote groep competitie-langlaufers was
aanwezig), en naar mijn gevoel voor dag en dauw naar het ijs. Iets over negen
kwam de zon net over de lage heuvels heen.
De thermometer gaf -13 aan, maar boven het ijs is het altijd nog wel
een paar graden kouder. Zeker op de stukken waar het lang bleef schaduwen was
het flink kouder: mijn neusharen begonnen direct te bevriezen. Ik had wel
rekening gehouden met lage temperaturen en daarom drie lagen op de benen en
vijf lagen op het lijf (waaronder twee schaatsjackies). Maar telkens even
stilstaan voor een foto, en vooral telkens je handschoenen daarvoor uittrekken,
maakte het tot laat op de dag echt fris.
Al snel kwamen er meer mensen op het ijs. Zo vroeg vóór de Runn Winter
Week vooral Zweedse schaatsers. Dat valt toch altijd op. Niet alleen dat ze
stokken bij zich hebben, maar vooral dat ze schaatsen alsof ze aan het
langlaufen zijn. Het gaat soms erg hard, maar het is zichtbaar dat het veel
energie kost (en mijn armen zouden ontploffen als ik telkens zoveel kracht moest
zetten).
De techniektraining van Dala Active Skaters, later op de ochtend, trekt
dan ook steeds meer lokale schaatsers. Ongeacht het type schaatsen waarmee je
schaatst, de techniektraining is erop gericht je meer het zwierige,
links-rechts verplaatsende, valbeweging in plaats van been-duwende, schaatsen
te leren.
Na de techniek-training rij ik met de groep mee met de wekelijkse
rustige toertocht. Voor het eerst (dat ik het merk) is het wat drukker op het
ijs. Nog steeds zouden we het in Nederland opvallend stil noemen, maar het
mooie weer op een weekend-dag en het feit dat alleen de blauwe baan al is geveegd,
maakt dat er wat meer mensen op het ijs zijn.
Het is leuk om te zien: alle leeftijden, evenveel vrouwen als mannen,
Zweedse schaatsen, hockeyschaatsen en noren, met en zonder stokken, met
kinderwagens, sleetjes, honden en een enkele fiets.
Thomas (de DAS-schaatser die de tour begeleidt) nodigt mij na afloop uit
voor de ‘fika’. Koffie met wat lekkers. Dat doen we in het restaurant van de
Framby Udde: een centraal gelegen hotspot voor koek-en-zopie. Het is goed te
merken dat Thomas al flink aan noren gewend is: beschermers onder en naar boven
klunen. Dat is een bijzonder ongebruikelijk gezicht bij de Zweden: bij de
Zweedse schaatsen klik je je ijzers gewoon af, en de Zweden die op noren
schaatsen, doen de schaatsen na een ritje uit en trekken hun schoenen aan.
Thomas vertelt dat hem nog goed bijstaat hoe wij – alweer enkele jaren geleden –
bij Storsund naar het meertje Ösjön wilden oversteken. Een weggetje van
ongeveer een kilometer. Ik had tijdens dat ritje geen beschermers bij me, maar
dat hele stuk over de weg (op sokken??) lopen, leek me geen goed plan. Gelukkig
was er een smalle landtong die je al klunend zou kunnen oversteken. En dus
introduceerde ik de Hollandse manier van klunen als je je beschermers bent vergeten:
op handen en knieën.
Na de fika rijden we naar dat net genoemde Ösjön. Omdat de groene baan
naar Storsund nog niet geveegd is, gaan we er naar toe met de auto.
Ösjön heeft een heel ander karakter dan Runn. Het meer is een stuk
kleiner en is daardoor veel minder weids. Het is omringd door bos en
cultuurgronden met veel boerderijen en vakantiehuizen er omheen. Een leuke,
mooie en afwisselende omgeving.
De geveegde baan is maar liefst 8 km lang. Onder normale
omstandigheden een stuk minder dan de 35 – 50 km die op Runn worden geveegd.
Maar op Runn is tot nu toe alleen de blauwe baan geveegd. Dat heeft te maken
met de vroege sneeuwval. De sneeuw drukt het ijs naar beneden en daar waar het
ijs niet sterk genoeg is, komt het water omhoog. De laag vastgevroeren sneeuw
die hierdoor ontstaat is nog zwaarder en ook lastiger weg te halen. Later zie
ik op de ijskaart die in het hostel hangt waar de schoen wringt. De banen die
nog geveegd moeten worden, gaan allemaal over een als zwak ijs aangegeven stuk
(rood geacceerd op de kaart hieronder), of over een breuklijn (rode lijn).
Gelukkig zorgen de huidige temperaturen ervoor dat waarschijnlijk eind
volgende week de andere banen geveegd worden. (op de website en Facebook zal ik
dit direct melden).
Voor Nederlandse schaatsers is Ösjön ook om een andere reden een stuk
interessanter geworden: direct aan het ijs is er vanaf dit seizoen een
koek-en-zopie. Bij de Ornässtugan (een historisch Zweeds huis)
is in de weekeinden een café geopend. Aan de zuidkant kun je op een terras
zitten waar schotten je uit de wind houden. De schapenvachten op de stoelen
zorgen dat je ook bij lage temperaturen lekker buiten kunt zitten.
Al met al was het een
stralende schaatszaterdag.
Voor morgen is er weer
zon voorspeld! Morgenavond meer.
| Choose image for share content |
|---|
|
